THỬ TÌM HIỂU TÊN LÀNG ẺN -XÃ VŨ YỂN

Tên làng ẺN có từ xa xưa theo cách gọi truyền miệng (thường gọi là tên

 tục)ai cũng biết nên ta không cần  bàn nhiều.Đó làng ỂN.

Nhưng tên xã (trước kia cũng gọi

 là làng gọi theo tên chữ)

Đó là VŨ YỂN

từ trước cho đến giờ thì chưa phải

 ai cũng hiểu.Tôi cũng là một người con của quê hương sinh ra và lớn lên ở quê hương ,tôi cũng muốn tìm hiểu xem sao lại có tên là VŨ YỂN?Những điều tôi nghe được cũng nhiều song gần đây tôi được biết một bài viết của bạn Bằng Chu cũng là người con của quê hương Vũ YỂnviết một bài đăng trên trang cá nhân của anh ấy trong đó có đoạn:"BỂ DÂU CÁI TÊN VŨ YỂN

(Dựa theo lời kể lại của hai cố cụ túc Nho: cụ cả Chất và cụ quỹ Mạc, từ những năm 1962(+-). Khi đó tôi mới 14 -15 tuổi, một số cái tên và thời gian bị gián nhấm, xin mọi người thông cảm ! Bài viết có kết hợp những gì,̉ mình nghe được từ nhiể̀u người cao niên khác ).

Xưa, khi Vũ Yển mới khai sinh lập địa, một vị tướng lĩnh đóng quân nơi đây, thấy dải đất đẹp như lông đuôi chim uyển, đã đặt tên cho đất này là Vũ Uyển (tức lông chim yểng, từ thuần Việt).

Tác giả Bằng Chu nghe theo lời các cụ cao tuổi trong làng rồi ghi lại mà không có một căn cứ nào xã đáng.Ngay cả việc tác giả tự nghĩa ra là :Chim YỂNG(thuần Việt) có tên chữ Hán là UYỂN cũng là vô căn cứ vì tôi đã tra các TỪ ĐIỂN như HÁN VIỆT TỪ ĐIỂN và TRUNG VIỆT TỪ ĐIỂN (của VĂN TÂN)không có từ UYỂN nào có nghĩa là chim UYỂN.Gỉa sử có một giống chim UYỂN nào đó do tác giả tưởng tưởng ra!Nếu ta đặt 2 chữ VŨ UYỂN
cũng không thể hiểu đó "LÔNG CHIM UYỂN"

Tôi biết chắc chắc tên làng trước kia hay tên xã ngày nay đặt theo chữ Hán.Vậy ta hãy tra từ điển HÁN VIỆT xem sao.Trước hết ta tra chữ VŨ.

CHỮ "VŨ "  TIẾNG HÁN  CÓ TỚI 30 CHỮ KHÁC NHAU  ĐỀU ĐỌC LÀ "VŨ" SONG CÓ CÁC NGHĨA KHÁC NHAU.Trong 30 chữ Vũ tôi chỉ quan tâm đến một chữ VŨ có nghĩa khái quát là ĐẸP.Các bạn có thể xem thêm các nghĩa khác của chữ VŨ ở bài viết khác sau đây:

https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=7863986536061716350#editor/target=post;postID=1637112995078494652;onPublishedMenu=allposts;onClosedMenu=allposts;postNum=2;src=postname

侮 vũ • 俁 vũ • 俣 vũ • 儛 vũ • 务 vũ • 務 vũ • 妩 vũ • 娬 vũ • 嫵 vũ • 宇 vũ • 庑 vũ • 廡 vũ • 怃 vũ • 憮 vũ • 楀 vũ • 武 vũ • 潕 vũ • 珷 vũ • 瑀 vũ • 甒 vũ • 碔 vũ • 禹 vũ • 羽 vũ• 膴 vũ • 舞 vũ • 萭 vũ • 鄅 vũ • 雨 vũ • 鵡 vũ • 鹉 vũ

vũ 妩

Từ điển phổ thông

nũng nịu

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 嫵.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 娬

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Xinh đẹp đáng yêu.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Có duyên, duyên dáng. Cv. 嫵.

Dị thể

娬嫵𡣆

娬

vũ 

U+5A2C, tổng 11 nét, bộ nữ 女 + 8 nét
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

nũng nịu

Từ điển trích dẫn

1. Cũng như chữ "vũ" 嫵.

Từ điển Thiều Chửu

① Cũng như chữ vũ 嫵.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Có duyên, duyên dáng. Cv. 嫵.

Dị thể

嫵

嫵

vũ 

U+5AF5, tổng 15 nét, bộ nữ 女 + 12 nét
phồn thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

nũng nịu

Từ điển trích dẫn

1. (Tính) Xinh đẹp, đáng yêu (vẻ người con gái). ◎Như: "vũ mị động nhân" 嫵媚動人khả ái làm cho xúc động lòng người.
2. (Tính) Đẹp (cảnh trí). ◇Tân Khí Tật 辛棄疾: "Ngã kiến thanh san đa vũ mị, liệu thanh san, kiến ngã ứng như thị" 我見青山多嫵媚, 料青山, 見我應如是 (Thậm hĩ ngô suy hĩ từ 甚矣吾衰矣詞) Ta thấy núi xanh đẹp biết bao, liệu núi xanh, thấy ta có như vậy.

Từ điển Thiều Chửu

① Ðẹp, làm cho yêu dấu. Tả cái vẻ mềm mại đáng yêu của con gái.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Xinh đẹp đáng yêu.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ đẹp đẽ của đàn bà con gái.

Dị thể

妩娬𡣆

Từ ghép

vũ mị 嫵媚

Một số bài thơ có sử dụng

• Cổ mai - 古梅 (Tiêu Đức Tảo)

• Tuý Bồng Lai - 醉蓬萊 (Vương Nghị Tôn)

TRUNG VIỆT của VĂN TÂN Nhà xuất xuất bản Sự Thật 1956 trang 229  cũng cho nghĩa là

墕 ( yển)  :Bờ đê ,bờ ruộng

墕 ( yển)  :Bờ đê ,bờ ruộng.

.

Từ điển TRUNG VIỆT của VĂN TÂN  .Nhà xuất bản SỰ THẬT  1956 (trang 269)

 cũng cho biết nghĩa của từ  嫵  VŨ : Đẹp

yển 墕

U+5830, tổng 12 nét, bộ thổ 土 + 9 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

đập đất

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Đê đất ngăn nước.
2. (Động) Ngăn, chặn.

Từ điển Thiều Chửu

① Ðập đất. Xem chữ đại 埭 ở trên.

Từ điển Trần Văn Chánh

Đập nước.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái đập đắp lên để ngăn nước, giữ nước.

Dị thể

墕隁𨻳

Một số bài thơ có sử dụng

• Đình tiền trì ngẫu hứng - 庭前池偶成 (Ngô Thì Nhậm)
• Chu thổ sừ vân - 朱土鋤雲 (Trịnh Hoài Đức)
• Ký Hoà Châu Lưu sứ quân - 寄和州劉使君 (Trương Tịch)
• Phụng chỉ trùng khai Thiên Uy cảng cung ký - 奉旨重開天威港恭記 (Ngô Thì Nhậm)

Vậy nếu ta ghép hai chữ VŨ + YỂN = VŨ YỂN ta sẽ hình dung từ đó có nghĩa là :
MỘT TRIỀN ĐÊ ĐẸP .
Thật vô cùng  xác đáng với hình ảnh làng ta từ trước tới nay.Thật không từ nào có ý nghĩa hơn và hay hơn.