Tra từ: uyển

1. (Tính) Nhún thuận, hoà thuận. ◇Tả truyện 左傳: "Phụ thính nhi uyển" 婦聽而婉 (Chiêu Công nhị thập lục niên 昭公二十六年) Vợ nghe lời và hoà thuận.
2. (Tính) Tốt đẹp. ◇Lục Cơ 陸機: "Hoa nhan uyển như ngọc" 華顏婉如玉 (Tặng Kỉ Sĩ 贈紀士) Mặt hoa đẹp như ngọc.

Từ điển Thiều Chửu

① Nhún thuận.
② Ðẹp.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Khéo xử, khéo léo, mềm dẻo, lịch thiệp: 婉言相勸Khuyên bảo một cách khéo léo;
② (văn) Mềm mại: 婉順 Nhu mì;
③ (văn) Tốt đẹp.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thuận theo — êm ái — Vẻ đẹp đẽ dịu dàng của đàn bà con gái.

Dị thể

䛷䩊𡟰

Từ ghép

ôn uyển 溫婉 • uỷ uyển 委婉 • uyển chuyển 婉轉 • uyển nhã 婉雅• uyển ước 婉約 • uyển vãn 婉娩 • yến uyển 嬿婉

Một số bài thơ có sử dụng

宛

uyển

U+5B9B, tổng 8 nét, bộ miên 宀 + 5 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

nhỏ bé

Từ điển trích dẫn

1. (Phó) Phảng phất, giống như. ◇Thi Kinh 詩經: "Tố du tòng chi, Uyển tại thuỷ trung trì" 溯遊從之, 宛在水中坻 (Tần phong 秦風, Kiêm gia 蒹葭) Đi xuôi theo dòng, Dường như (thấy người) ở trên khối đất cao trong nước.
2. (Phó) "Uyển nhiên" 宛然 y nhiên, thật là. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: "Hạ kỉ đình đình, uyển nhiên tuyệt đại chi xu" 下几亭亭, 宛然絕代之姝 (Thư si 書癡) Xuống kỉ đứng sững, thật là một người con gái đẹp tuyệt trần.
3. (Tính) Nhỏ bé.
4. Một âm là "uyên". (Danh) "Đại Uyên" 大宛 tên một nước ở Tây Vực 西域 đời nhà Hán 漢.

Từ điển Thiều Chửu

① Uyển nhiên 宛然 y nhiên (rõ thế).
② Nhỏ bé.
③ Một âm là uyên. Ðại uyên 大宛 tên một nước ở Tây-vực đời nhà Hán.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Quanh co, khúc khuỷu: 宛轉 Khéo léo, uyển chuyển. Cv. 婉轉;
② Phảng phất, hình như: 婉在水中央 Phảng phất giữa dòng sông (Thi Kinh);
③ Nhỏ bé;
④ [Wăn] (Họ) Uyển.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Thuận theo. Chịu khuất — Dùng như chữ Uyển 婉.

Tự hình

Dị thể

惌

Từ ghép

uyển chuyển 宛轉 • uyển chuyển 宛转

Một số bài thơ có sử dụng

忨

uyển

U+5FE8, tổng 7 nét, bộ tâm 心 + 4 nét
phồn và giản thể

Từ điển phổ thông

ham thích

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Tham, ham thích;
②【忨愒】uyển khái [wàn kài] Lần lữa thời gian.

Tự hình

Từ ghép

uyển khái 忨愒

惋

uyển

U+60CB, tổng 11 nét, bộ tâm 心 + 8 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

1. đau tiếc, ân hận
2. hãi hùng, ghê sợ

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Tiếc hận. ◎Như: "oản tích" 惋惜 tiếc hận. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: "Trướng oản bất dĩ" 悵惋不已 (Hương Ngọc 香玉) Buồn bã thương tiếc khôn nguôi.
2. (Động) Kinh hãi.
3. § Ghi chú: Ta quen đọc là "uyển".

Từ điển Thiều Chửu

① Hãi hùng, ân hận. Ta quen đọc là chữ uyển.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Đau tiếc, ân hận.【惋惜】uyển tích [wănxi] Đáng tiếc, tiếc cho..., tiếc thay...;
② Hãi hùng, kinh quái.

Một số bài thơ có sử dụng

• Đào hoa nguyên ký - 桃花源記 (Đào Tiềm)
• Điệu khuyển - 悼犬 (Nguyễn Du)
• Chu trung khổ nhiệt khiển hoài, phụng trình Dương trung thừa thông giản đài tỉnh chư công - 舟中苦熱遣懷奉呈陽中丞通簡臺省諸公 (Đỗ Phủ)
• Nguyệt dạ ca kỳ 1 - 月夜歌其一 (Hồ Xuân Hương)
• Quan Công Tôn đại nương đệ tử vũ "Kiếm khí" hành - 觀公孫大娘弟子舞劍器行 (Đỗ Phủ)
• Quan Chu nhạc phú - 觀周樂賦 (Nguyễn Nhữ Bật)
• Tứ sầu thi - 四愁詩 (Trương Hành)
• Thiện tai hành kỳ 2 - 善哉行其二 (Tào Tháo)
• Tiền xuất tái kỳ 3 - 前出塞其三 (Đỗ Phủ)

晼

uyển

U+667C, tổng 12 nét, bộ nhật 日 + 8 nét

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Trời chiều, mặt trời ngả về tây. ◇Lí Thương Ẩn 李商隱: "Viễn lộ ưng bi xuân uyển vãn" 遠路應悲春晼晚 (Xuân vũ 春雨) Đường xa thương cho xuân lúc chiều tà.
2. (Danh) Tỉ dụ tuổi già.
3. (Tính) Muộn, trễ (thời tiết, mùa).

椀

uyển

U+6900, tổng 12 nét, bộ mộc 木 + 8 nét
phồn và giản thể

Từ điển phổ thông

cái bát nhỏ

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Như 盌 (bộ 皿) và 碗 (bộ 石).

Tự hình

Dị thể

盌碗

Không hiện chữ?

Một số bài thơ có sử dụng

• Cấp giang tiên trà - 汲江煎茶 (Tô Thức)

涴

uyển

U+6DB4, tổng 11 nét, bộ thuỷ 水 + 8 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

(xem: uyển diễn 涴演)

Từ điển Trần Văn Chánh

【涴演】uyển diễn [wănyăn] (văn) Nước chảy uốn quanh.

Dị thể

汙𣹠𤷧𩣵

Từ ghép

uyển diễn 涴演

Một số bài thơ có sử dụng

• Đáp tiền thiên - 答前篇 (Lưu Vũ Tích)
• Đại đê khúc - 大堤曲 (Dương Cự Nguyên)
• Mai hoa - 梅花 (Thái Thuận)
• Quắc quốc phu nhân - 虢國夫人 (Đỗ Phủ)
• Tống Long Nham quy Diễn Châu - 送龍岩歸演州 (Trần Nguyên Đán)
• Thập ức thi kỳ 3 - 十憶詩其三 (Lý Nguyên Ưng)
• Vô đề - Động Đình mộc lạc Sở thiên cao - 無題－洞庭木落楚天高(Lỗ Tấn)

琬

uyển

U+742C, tổng 12 nét, bộ ngọc 玉 + 8 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

viên ngọc đã mài nhẵn

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) "Uyển khuê" 琬圭 ngọc khuê hình tròn không có góc cạnh. § Ngày xưa đi giao hiếu thì cầm ngọc "uyển khuê" 琬圭 để làm tin.
2. (Danh) "Uyển diễm" 琬琰: (1) Ngọc "khuê" và ngọc "diễm". Phiếm chỉ ngọc đẹp. (2) Ví dụ đức tính người quân tử.

Từ điển Thiều Chửu

① Ngọc khuê chuốt đầu thành hình tròn không có gợn gì. Ngày xưa đi giao hiếu thì cầm ngọc uyển khuê 琬圭 để làm tin.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Ngọc khuê chuốt đầu hình tròn: 琬圭 Ngọc uyển khuê.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ mềm mại dịu dàng. Như hai chữ Uyển 宛.

Tự hình

Một số bài thơ có sử dụng

畹

uyển

U+7579, tổng 13 nét, bộ điền 田 + 8 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

ruộng hai mẫu

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Lượng từ: đơn vị đo ruộng đất thời xưa, các thuyết không chính xác, hoặc 12 mẫu hoặc 30 mẫu là một "uyển" 畹. ◇Khuất Nguyên 屈原: "Dư kí tư lan chi cửu uyển hề, hựu thụ huệ chi bách mẫu" 余既滋蘭之九畹兮, 又樹蕙之百畝 (Li tao 離騷) Ta đã chăm bón chín uyển hoa lan hề, lại trồng một trăm mẫu hoa huệ.
2. (Danh) "Thích uyển" 戚畹 họ ngoại nhà vua.

Từ điển Thiều Chửu

① Ruộng hai mẫu gọi là uyển.
② Thích uyển 戚畹 họ ngoại nhà vua.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Đơn vị đo đất bằng 12 hoặc 30 mẫu;
② Xem 戚畹 [qiwăn].

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ruộng đất cứ 30 mẫu gọi là Uyển.

Dị thể

㽜

Không hiện chữ?

Từ ghép

uyển đinh 畹町

Một số bài thơ có sử dụng

• Lan vi quân tử - 蘭比君子 (Cao Bá Quát)
• Ly tao - 離騷 (Khuất Nguyên)
• Ngọc tỉnh liên phú - 玉井蓮賦 (Mạc Đĩnh Chi)
• Nhất chi thanh thái thoả Tương linh - 一枝清采妥湘靈 (Lỗ Tấn)
• Trai tiền bồn tử lan hoa - 齋前盆子蘭花 (Nguyễn Ức)
• Vô đề - Nhất chi thanh thái thoả Tương linh - 無題－一枝清采妥湘靈 (Lỗ Tấn)

盌

uyển

U+76CC, tổng 10 nét, bộ mẫn 皿 + 5 nét
phồn và giản thể

Từ điển phổ thông

cái bát nhỏ

Từ điển Trần Văn Chánh

Cái bát (chén) nhỏ: 一盌飯 Một bát cơm.

Dị thể

㼝椀碗

Không hiện chữ?

Từ ghép

phạn uyển 饭盌

Một số bài thơ có sử dụng

碗

uyển

U+7897, tổng 13 nét, bộ thạch 石 + 8 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

cái bát nhỏ

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 盌 (bộ 皿).

Từ điển Trần Văn Chánh

Cái bát (chén) nhỏ: 一盌飯 Một bát cơm.

Tự hình

Dị thể

㼝埦椀盌鋺

Không hiện chữ?

Từ ghép

phạn uyển 飯碗

Một số bài thơ có sử dụng

腕

uyển

U+8155, tổng 12 nét, bộ nhục 肉 + 8 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Cổ tay. § Cũng gọi là "oản tử" 腕子. ◎Như: "ách oản" 扼腕 chống tay, nắm cổ tay. Diễn tả: (1) dáng người ta lúc thất ý, toan tính không ra. (2) vẻ phẫn nộ. (3) dáng đắc chí, phấn chấn. (4) dáng than van, thở dài.
2. Cũng đọc là "uyển".

Từ điển Trần Văn Chánh

Cổ tay: 腕力 Sức cổ tay; 腕子 Cổ tay. Cg. 腕兒[wànr].

Tự hình

Dị thể

䯛捥掔𢪸𢫪𢮗𢮘𢯫𢯲𥆶𦙵𦛥𦞿

Không hiện chữ?

Từ ghép

ác uyển 握腕 • ách uyển 扼腕 • viên uyển 圓腕

Một số bài thơ có sử dụng

苑

uyển

U+82D1, tổng 8 nét, bộ thảo 艸 + 5 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

vườn hoa

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Vườn nuôi cầm thú, trồng cây cỏ. § Thời xưa thường chỉ rừng vườn nơi vua chúa rong chơi săn bắn. ◎Như: "lộc uyển" 鹿苑 vườn nuôi hươu, "thượng lâm uyển" 上林苑 vườn rừng của vua.
2. (Danh) Nơi gom tụ nhiều sự vật. ◎Như: "văn uyển" 文苑 rừng văn, "nghệ uyển" 藝苑 vườn nghệ thuật, chỗ hội tụ văn hay nghề khéo.
3. (Danh) Cung điện. ◎Như: "nội uyển" 内苑 cung trong.
4. (Danh) Họ "Uyển".
5. Một âm là "uất". (Động) Tích tụ, đình trệ, chất chứa không thông. § Thông "uất" 鬱. ◇Lễ Kí 禮記: "Cố sự đại tích yên nhi bất uất, tịnh hành nhi bất mâu" 故事大積焉而不苑, 並行而不繆 (Lễ vận 禮運) Cho nên tích chứa nhiều mà không trì trệ, cùng tiến hành mà không vướng mắc. § Còn đọc là "uẩn".

Từ điển Thiều Chửu

① Vườn nuôi giống thú.
② Phàm chỗ nào tích góp nhiều thứ đều gọi là uyển. Như văn uyển 文苑 rừng văn, nghệ uyển 藝苑, nói chỗ có nhiều văn hay có nhiều nghề khéo.
③ Cung diện, như nội uyển 内苑 cung trong.
④ Một âm là uất. Bị ức, chất chứa. Có khi đọc là chữ uẩn.

Từ điển Trần Văn Chánh

① (văn) Vườn hoa, vườn thú (của vua chúa): 禦苑Ngự uyển, vườn hoa của vua; 鹿苑 Vườn nuôi hươu;
② (văn) Vườn (nơi tập trung những cái đẹp, cái hay):文苑 Vườn văn; 藝苑 Vườn nghệ thuật;
③ Cung điện: 内苑 Cung trong;
④ Chỗ cây cối mọc um tùm;
⑤ (văn) Khô héo: 形苑而神壯 Bề ngoài khô héo mà bề trong lại mạnh mẽ (Hoài Nam tử);
⑥ [Yuàn] (Họ) Uyển.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Khu nuôi thú vật chim muông. Vườn nuôi thú — Vườn trồng cây, trồng hoa. Td: Thượng Uyển.

Tự hình

Dị thể

菀

Không hiện chữ?

Từ ghép

cấm uyển 禁苑 • cung uyển 宮苑 • đại nam thiền uyển truyền đăng tập lục 大南禪苑傳燈集錄 • ngự uyển 御苑 • quỳnh uyển cửu ca 瓊苑九歌 • thiền uyển tập anh 禪苑集英 • thượng uyển 上苑 • văn uyển 文苑

Một số bài thơ có sử dụng

菀

uyển

U+83C0, tổng 11 nét, bộ thảo 艸 + 8 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

vườn hoa

Từ điển Thiều Chửu

① Tốt tươi.
② Uất.
③ Tử uyển 紫菀 cây tử uyển, rễ dùng làm thuốc.

Từ điển Trần Văn Chánh

① 【紫菀】tử uyển [zêwăn] (thực) Cúc tây, thuỷ cúc;
② (văn) Tốt tươi.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Vẻ tươi tốt xum xuê của cây cối — Dùng như chữ Uyển 苑.

Tự hình

Dị thể

苑

Không hiện chữ?

Một số bài thơ có sử dụng

蜿

uyển

U+873F, tổng 14 nét, bộ trùng 虫 + 8 nét
phồn và giản thể, hình thanh

Từ điển phổ thông

(xem: uyển duyên 蜿蜒)

Từ điển trích dẫn

1. (Động) "Uyển diên" 蜿蜒: (1) Bò ngoằn ngoèo (như loài rắn). ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: "Kí khứ, khoảnh chi phục lai, uyển diên tứ ngoại" 既去, 頃之復來, 蜿蜒笥外 (Xà nhân 蛇人) Thả đi rồi, một lát (con rắn) lại quay trở về, bò quanh bên cái sọt. (2) Quanh co, uốn khúc. ★Tương phản: "bút trực" 筆直. § Cũng viết là "uyển diên" 宛延.

Từ điển Thiều Chửu

① Uyển duyên 蜿蜒 rắn bò ngoằn ngoèo.
② Chỗ nào địa thế quanh co cũng gọi là uyển duyên 蜿蜒.

Từ điển Trần Văn Chánh

【蜿蜒】uyển diên [wanyán] Ngoằn ngoèo, ngoắt ngoéo, quanh co, uốn khúc: 一條蜿蜒的小路 Con đường nhỏ ngoằn ngoèo.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dáng đi uốn lượn của cọp.

Dị thể

䖤䗕

Không hiện chữ?

Từ ghép

bàn uyển 蟠蜿 • uyển duyên 蜿蜒

Một số bài thơ có sử dụng